Over Rassenlijst Bomen

Wat is de Rassenlijst Bomen?  

De Rassenlijst Bomen is een hulpmiddel bij de aanplant van (productie)bos en landschappelijke beplantingen. Zeker voor zulke aanplant is het van belang om de juiste kwaliteit te gebruiken, de groei van bomen is een zaak van lange adem. De Rassenlijst Bomen biedt informatie over de genetische kwaliteit van bomen, de kwaliteitsborging van uitgangsmateriaal (rassen en opstanden) en autochtone herkomsten en alles wat daarmee samenhangt. Al het uitgangsmateriaal in de Rassenlijst Bomen is opgenomen in kwaliteitscategorieën. 

Hoe wordt de Rassenlijst gebruikt?  

Optimaal gebruik van de Rassenlijst houdt in dat al voor het bestellen van een bepaalde herkomst tijdig bij een boomkweker kenbaar gemaakt moet worden waar de voorkeur naar uit gaat. De kweker kan daar vervolgens rekening mee houden bij het bestellen van zaden van de gewenste herkomst. Daarbij hangt de voorkeur voor bepaalde herkomsten uiteraard af van de doelstelling van de aanplant.  

Bij de intrede van de categorie ‘van bekende origine’ in 2002, werd niet langer louter op bosbouwkundige (productie) aspecten gelet, maar tevens op de ecologische aspecten van het gebruik van bepaald teeltmateriaal: Is de doelstelling meer ecologisch dan gericht op bosbouwkundige aspecten (productie), dan is materiaal afkomstig uit de categorie SI (van bekende origine) geschikt, dit betreft autochtoon materiaal. Zo zal het bij herstelwerkzaamheden in een natuurgebied gewenst zijn plantmateriaal te gebruiken van autochtone herkomst. Wordt bijvoorbeeld een eikenbeplanting aangelegd met de bedoeling hoogwaardig hout te produceren, dan kan het beste gevraagd worden naar plantmateriaal van de categorieën ‘geselecteerd, gekeurd of getest’. Bij de categorie ‘gekeurd’ en ‘getest’ is de zekerheid dat dit materiaal op zal groeien tot een opstand met een groot aantal goede ‘kwaliteit stammen’ het grootst. 

Status van de Rassenlijst  

De Rassenlijst Bomen fungeert als een Nationale lijst van bosbouwgewassen. Het betreft hier de toegelaten opstanden en rassen van soorten die vallen onder de EU-bosbouwrichtlijn (1999/105/EG) met betrekking tot het verhandelen van bosbouwkundig teeltmateriaal. Deze richtlijn is in Nederland uitgewerkt in de Zaaizaad- en plantgoedwet. De Nationale lijst wordt opgesteld door de Raad voor plantenrassen met behulp van vertegenwoordigers afkomstig uit de sectoren kwekers, afnemers, wetenschappelijk onderzoek en beleid. De handel in teeltmateriaal van deze richtlijnsoorten voor de bosbouw is wettelijk beperkt tot de toegelaten opstanden. Daarnaast bevat de Rassenlijst Bomen een ‘Aanbevelende lijst’ van rassen en opstanden. Deze lijst heeft betrekking op boomsoorten, waarvoor geen wettelijk regime geldt. Dit zijn alle boom- en struiksoorten, die niet onder de EU-richtlijn vallen. (EU-richtlijnsoorten)  

Herziening van de Rassenlijst Bomen  

Alle lidstaten van de EU zijn volgens de Europese richtlijn verplicht een rassenlijst op te stellen en deze periodiek te herzien. In Nederland wordt de Rassenlijst up to date gehouden. Dat betekent dat wijzigingen eens in de 3 maanden worden bijgewerkt. Nederland hanteert een termijn van vijf à zeven jaar, dus elk ras of elke opstand is maximaal vijf à zeven jaar geleden voor het laatst gecontroleerd.   

Samenstelling Rassenlijst en toelating opstanden  

De Raad voor plantenrassen (Rvp) beslist over de samenstelling van de Rassenlijst waar het EU-richtlijnsoorten betreft. De Rvp beschikt over een adviescommissie Rassenlijst Bomen. Deze adviescommissie heeft een adviserende rol naar de Rvp bij het behandelen van aanvragen voor toelating van richtlijnsoorten. Daarnaast doet de adviescommissie Rassenlijst Bomen aanbevelingen voor het wel of niet opnemen van niet-richtlijnsoorten in de Rassenlijst Bomen. Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) doet voor iedere toelating van uitgangsmateriaal op de Rassenlijst onderzoek en adviseert op basis hiervan de Rvp. De criteria voor dit onderzoek zijn gebaseerd op de criteria voor de verschillende kwaliteitscategorieën.