Carpinus betulus
- Haagbeuk (richtlijnsoort)
- Natuurlijk verspreidingsgebied
- Van nature komt C. betulus voor in midden Europa, delen van zuidelijk Europa en oostwaarts tot in Klein-Azië en Iran. In Nederland komt de soort oorspronkelijk alleen voor in het oosten van ons land.
- Morfologie
- Op voedselrijke gronden kan de boom een hoogte van 25-30 m bereiken, op droge gronden vaak niet meer dan 15 m. Een solitaire boom vormt een dichte, ronde kroon zonder doorgaande spil met op latere leeftijd uitzakkende takken. In bosverband ontstaat een veel ijlere kroon en op droge gronden vaak een meerstammige vorm. De vaak kromme stammen hebben een typisch oppervlak vol plooien en op latere leeftijd grijze ribben. De takken hebben een gladde en grijze bast. De bomen hebben een hartvormig wortelstelsel. Het verspreid staande blad verschijnt in april-mei. Het is 5-8 cm lang en eivormig-elliptisch, en een dubbel gezaagde bladrand. De herfstkleur is geel tot geelbruin. Van gesnoeide hagen en bomen blijft een deel van het verdorde blad vrijwel de gehele winter aan boom of struik zitten. De haagbeuk bloeit in april-mei vanaf ca. 15 jarige leeftijd. De mannelijke, kleine, groenbruine bloemen zijn gegroepeerd in hangende 4-5 cm lange katjes die uit de zijknoppen van de één jaar oude twijgen komen. Aan het einde van de twijgen bevinden zich de vrouwelijke, groene, 2-3 cm lange katjes. De vruchten zijn kleine, 7-10 mm lange, platte, eivormige nootjes. De vruchten rijpen in oktober, die in trossen aan de bomen hangen.
- Belangrijkste toepassingen
- Generatief vermeerderd plantmateriaal wordt in bossen en landschappelijke beplantingen als vulboomsoort gebruikt. De soort kan zeer goed als haag worden gesnoeid. Snoeien in het voorjaar kan soms bloeden tot gevolg hebben. Grote haagbeuken kunnen slecht tegen verplanten. Het grijswitte, harde hout is taai en slijtvast en wordt op beperkte schaal gebruikt in de technische industrie, voor hakblokken, gereedschappen en parket.
- Klimaat- en groeiplaatseigenschappen
- C. betulus is vooral in het jeugdstadium gevoelig voor zonbestraling van de bast en wordt daarom altijd als 'beveerde' spil geplant. C. betulus prefereert een voedselrijke lemige bodem, maar neemt met minder rijke gronden genoegen. De schaduw verdragende soort is redelijk tolerant voor droogte en weinig tolerant voor waterstagnatie. Als jonge boom zijn ze gevoelig voor strenge vorst. De soort is gevoelig voor strooizout en zeewind.
- Ziekten en plagen
- C. betulus heeft weinig last van ziekten en plagen.
| Carpinus |
Categorie: Zaadgaarden, gekeurd uitgangsmateriaal
| Herkomstnaam | Beheerseenheid (lokale naam) | Locatie (NB/OL) | Coordinaten | Hoogte (m) | Opp (ha) | Oorspronkelijke herkomst | Doelstelling | Aanleg | Beheerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vaartbos-01 NL.ZQ.8.3.02-01 |
SBB, Horsterwold vak 513 D | 52.346N 5.490E | 162.0 484.2 | 0 | 1.75 | onbekend | Productie | 2016 | Staatsbosbeheer | 44 klonen |
Categorie: Opstanden, uitgangsmateriaal van bekende origine
| Herkomstnaam | Beheerseenheid (lokale naam) | Locatie (NB/OL) | Coordinaten | Hoogte (m) | Opp (ha) | Oorspronkelijke herkomst | Doelstelling | Aanleg | Beheerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bunde-01 NL.SI.3.6.12-01 |
Bunde, Elsloo, Geulle, Bunderbos | 50.905N 5.740E | 179.8 324.0 | 80 - 100 | 14 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | hellingbos en bronbos, > 100 individuen |
| Echt-01 NL.SI.3.5.08-01 |
Echt, De Doort | 51.087N 5.865E | 188.5 344.3 | 30 | 7 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 30 individuen |
| Gulpen-01 NL.SI.3.6.10-01 |
Gulpen, Wittem, Schweibergerbos, Wagelerbos | 50.797N 5.899E | 191.1 312.0 | 160 - 190 | 8 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 100 individuen |
| Gulpen-02 NL.SI.3.6.10-02 |
Gulpen, Stokhemerbos | 50.828N 5.877E, 50.826N 5.879E |
189.5 315.5, 189.7 315.3 | 161 | 14.2 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, >30 individuen |
| Heerlen-01 NL.SI.3.6.15-01 |
Heerlen, Imstenraderbos | 50.857N 5.988E | 197.3 318.7 | 160 - 180 | 5 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | bos, > 30 individuen |
| Losser-01 NL.SI.1.3.13-01 |
Losser, Smoddebos | 52.279N 6.985E | 264.0 478.0 | 50 | 16 | autochtoon | Ecologie | — | Stichting Landschap Overijssel | bos, ca 100 individuen |
| Losser-02 NL.SI.1.3.13-02 |
Losser, Molterheurne oostelijk deel | 52.327N 6.994E | 264.5 483.3 | 55 | 8.5 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | beekdalbos, > 100 individuen |
| Mook en Middelaar-01 NL.SI.3.5.18-01 |
Mook en Middelaar, St. Jansberg | 51.743N 5.929E | 192.4 417.3 | 60 | 8,8 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | bos, > 30 individuen |
| Renkum-01 NL.SI.2.3.18-01 |
Renkum, Fonteinallee, Duno | 51.971N 5.808E | 183.4 442.6 | 50 | 33 | autochtoon | Ecologie | — | St. Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen | bos, > 40 individuen |
| St Odiliënberg-01 NL.SI.3.5.23-01 |
St. Odiliënberg, Munningsbosch | 51.129N 5.984E | 196.8 349.0 | 40 | 5 | autochtoon | Ecologie | — | LBP Sight | bos, > 30 individuen |
| Vaals-01 NL.SI.3.6.04-01 |
Holsetterbos | 50.778N 5.974E | 196.4 309.9 | 222 | 2.3 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, bosrand, > 30 individuen |
| Vaals-02 NL.SI.3.6.04-02 |
Malensbos, Vijlenerbos | 50.763N 5.984E | 197.0 308.3 | 235 | 0.9 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | middenbos, ca. 50 individuen |
| Valkenburg a/d Geul-01 NL.SI.3.6.21-01 |
Valkenburg, Kloosterbosch Oost | 50.878N 5.803E | 184.3 321.0 | 110 - 125 | 20 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 30 individuen |
| Valkenburg a/d Geul-02 NL.SI.3.6.21-02 |
Valkenburg, Gerendal | 50.851N 5.836E | 186.6 318.0 | 130 - 145 | 4 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | bos, > 30 individuen |
| Valkenburg a/d Geul-03 NL.SI.3.6.21-03 |
Valkenburg, Schaesberg | 50.861N 5.849E | 187.5 319.1 | 130 | 9 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | bos, > 30 individuen |
| Valkenburg a/d Geul-04 NL.SI.3.6.21-04 |
Ravensbos | 50.887N 5.826E | 185.9 322.0 | 130 | 4.2 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, bosrand, > 300 individuen |
| Winterswijk-02 NL.SI.1.3.07-02 |
Winterswijk, Bovenslinge bij Kotten | 51.946N 6.769E | 250.0 440.6 | 45 | 4 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | beekbegeleidend bos, > 40 individuen |
| Winterswijk-04 NL.SI.1.3.07-04 |
Winterswijk, Buskersbos | 51.955N 6.737E | 247.8 441.6 | 40 | 8 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | beekbegeleidend bos, > 30 individuen |
| Winterswijk-05 NL.SI.1.3.07-05 |
Winterswijk, Bovenslinge, Bekendelle | 51.944N 6.703E | 245.5 440.3 | 40 | 10 | autochtoon | Ecologie | — | Natuurmonumenten | beekbegeleidend bos, > 30 individuen |
| Winterswijk-06 NL.SI.1.3.07-06 |
Winterswijk, Willinks Weust, Heksenbos | 51.965N 6.788E | 251.3 442.8 | 50 | 10 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 40 individuen |
| Wittem-01 NL.SI.3.6.23-01 |
Wittem, Platte of Nijswillerbossen | 50.811N 5.973E | 196.3 313.6 | 180 | 13 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 300 individuen |
| Wittem-02 NL.SI.3.6.23-02 |
Wittem, Kolmonderbos | 50.805N 5.967E | 195.9 313.0 | 184 | 5 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 30 individuen |
| Wittem-03 NL.SI.3.6.23-03 |
Wittem, Onderste Bosch Epen | 50.765N 5.899E | 191.1 308.5 | 200 | 7 | autochtoon | Ecologie | — | Staatsbosbeheer | bos, > 300 individuen |
Categorie: Buitenlandse zaadgaarden, gekeurd uitgangsmateriaal
| Herkomstnaam | Beheerseenheid (lokale naam) | Locatie (NB/OL) | Coordinaten | Hoogte (m) | Opp (ha) | Oorspronkelijke herkomst | Doelstelling | Aanleg | Beheerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SPL Roddergrube 05 1 806 01 001 3 |
— | 50.817N 6.867E | — | 115-120 | 1 | onbekend | Productie | 1984 | FA Ville | 50 klonen, Duitsland |