Pinus nigra
- Zwarte den (richtlijnsoort)
- Natuurlijk verspreidingsgebied
- Pinus nigra is inheems in Europa. Het is een gebergteboom, voornamelijk voorkomend in het Middengebergte. Doordat het verspreidingsgebied niet aaneengesloten is, kent de soort meerdere variëteiten waaronder de Oostenrijkse den (P. nigra var. austriaca, syn. P. nigra var. nigra) en de Corsicaanse den (P. nigra ssp. Laricio, P. nigra var. corsicana, P. nigra var. maritima). De Oostenrijkse den komt voor in het Middelgebergte van Zuidoost-Europa. De Corsicaanse den is een mediterraan-atlantische variëteit, voorkomend in Zuidwest-Europa en op Corsica en Sicilië.
- Morfologie
- Pinus nigra heeft een ovale tot piramidale kroonvorm. De soort is een matig tot snelle groeier. Over het algemeen groeit de Corsicaanse den sneller dan de Oostenrijkse den. De soort behoort tot de 2-naaldige soorten binnen het geslacht. De Corsicaanse den heeft iets lichter gekleurde en minder dicht ingeplante naalden dan de Oostenrijkse den en een wat lichtere schors. De naalden van de Oostenrijkse den zijn donkergroen. De Corsicaanse den heeft ook een meer piramidale groei dan de Oostenrijkse den.
- Belangrijkste toepassingen
- P. nigra wordt als regel via zaad vermeerderd en komt vrijwel uitsluitend voor in bossen en als sierboom in parken en/of plantsoenen. Tegenwoordig wordt P. nigra nauwelijks meer geteeld voor bosbouwkundige doeleinden.
- Klimaat- en groeiplaatseigenschappen
- De soort verdraagt schaduw matig en is vermoedelijk een halfschaduwsoort. Zwarte den heeft zich aangepast aan verschillende bodemtypen en habitats. Hij stelt over het algemeen lage eisen aan de bodemvruchtbaarheid en het vochtleverende vermogen van de bodem. De zwarte den kan het beste worden geplant op droge snel opwarmende gronden, zoals stuifzanden en duingronden. De soort is zeer tolerant voor droogte en weinig tolerant voor waterstagnatie. De Oostenrijkse den is wat minder gevoelig voor wintervorst dan de Corsicaanse den. Onder normale omstandigheden is de soort winterhard. Beide soorten zijn redelijk goed bestand tegen zeewind.
- Ziekten en plagen
- Armillaria spp. (vooral de sombere honingzwam), Heterobasidion annosum (dennenmoorder, wortelzwam), Rhizina undulata (koffievuurtjeszwam), Brunchorstia - taksterven (Scleroderris lagerbergii), Crumenulopsis sororia (stamkanker) en scheutsterfte (Sphaeropsis sapinea) kunnen enige schade aanbrengen.Soms wordt de soort aangetast door de dennenlotrups (Rhyacionia buoliana), de grote dennensnuitkever (Hylobius abietis), de gewone dennenbladwesp (Diprion pini) en door de roodzwarte dennencicade (Haematoloma dorsatum).
| Pinus |
Categorie: Zaadgaarden, gekeurd uitgangsmateriaal
| Herkomstnaam | Beheerseenheid (lokale naam) | Locatie (NB/OL) | Coordinaten | Hoogte (m) | Opp (ha) | Oorspronkelijke herkomst | Doelstelling | Aanleg | Beheerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Waterbloem-01 NL.ZQ.3.5.11-01 |
SBB, Beh. eenh. Groote Peel 115b | 51.261N 5.851E | 187.4 363.6 | 30 | 1.4 | Koekelare | Productie | 1984 | Staatsbosbeheer | 30 klonen, 450 bomen, ssp. laricio |
Categorie: Opstanden, geselecteerd uitgangsmateriaal
| Herkomstnaam | Beheerseenheid (lokale naam) | Locatie (NB/OL) | Coordinaten | Hoogte (m) | Opp (ha) | Oorspronkelijke herkomst | Doelstelling | Aanleg | Beheerder | Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bedelaar-01 NL.S.3.5.12-01 |
Landgoed De Bedelaar 2 | 51.234N 5.918E | 192.1 360.6 | 40 | 2 | onbekend | Productie | 1920 | Landgoed De Bedelaar | ssp. laricio |
| Esbeek-01 NL.S.3.3.04-01 |
Landgoed De Utrecht, 19d | 51.430N 5.118E | 136.3 382.3 | 30 | 2.0 | onbekend | Productie | 1905 | Landgoed De Utrecht | ssp. laricio |
| Herkenbosch-01 NL.S.3.5.07-01 |
Herkenbosch, Meinweg | 51.169N 6.115E | 205.9 353.5 | 55 | 0.85 | onbekend | Productie | 1938 | Gemeente Roerdalen | ssp. laricio |
| Nunspeet-01 NL.S.2.2.13-01 |
Vierhouten, De Roo Stee | 52.347N 5.807E | 183.5 484.4 | 27 | 1.7 | onbekend | Productie | ca. 1900 | De Roo Stee | ssp. laricioC-47-Nunspeet-01.jpg |
| Texel-01 NL.S.5.1.01-01 |
SBB, Duinen van Texel, 14A, 14L, 14M, 15G, 17J, 17L, (gedeeltelijk) 18E (Z-deel) & 18H | 53.062N 4.746E | 112.0 564.1 | 10 | 25.15 | onbekend | Productie | 1902, 1904, 1906, | Staatsbosbeheer | ssp. laricio |
| Texel-01 NL.S.5.1.01-01 |
SBB, Duinen van Texel, 18G & 18F | 53.057N 4.738E | 111.5 563.5 | 10 | 4.3 | onbekend | Productie | 1908, 1909 | Staatsbosbeheer | ssp. nigra |
| Wouwse Plantage-01 NL.S.3.1.01-01 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.475N 4.357E | 83.4 387.8 | 15 | 2 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricio |
| Wouwse Plantage-02 NL.S.3.1.01-02 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.471N 4.352E | 83.1 387.4 | 25 | 0.6 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricio |
| Wouwse Plantage-03 NL.S.3.1.01-03 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.471N 4.349E | 82.9 387.4 | 30 | 1.1 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricioC-21-Wouwse_Plantage-03.jpg |
| Wouwse Plantage-04 NL.S.3.1.01-04 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.469N 4.348E | 82.8 387.2 | 20 | 1.9 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricio |
| Wouwse Plantage-05 NL.S.3.1.01-05 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.471N 4.345E | 82.6 387.4 | 25 | 1.6 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricio |
| Wouwse Plantage-06 NL.S.3.1.01-06 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.472N 4.349E | 82.9 387.5 | 30 | 2.2 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricioC-26-Wouwse_Plantage-06.jpg |
| Wouwse Plantage-07 NL.S.3.1.01-07 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.472N 4.348E | 82.8 387.5 | 30 | 1.6 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricioC-38-Wouwse_Plantage-07.jpg |
| Wouwse Plantage-08 NL.S.3.1.01-08 |
Landgoed De Wouwse Plantage | 51.472N 4.349E | 82.9 387.5 | 30 | 0.6 | onbekend | Productie | — | Brabants Landschap | ssp. laricioC-39-Wouwse Plantage-08.jpg |